‘Kan sporen van gluten bevatten’ – veilig om te eten?

Hoe zit het met producten waarop staat ‘kan sporen bevatten van gluten’? De meningen hoe hiermee om te gaan zijn verdeeld. Ik vertel je wat bovenstaande zin inhoudt, hoe ik ermee omga en wat de Nederlandse Coeliakie Vereniging (NCV) erover zegt. 

‘Kan sporen bevatten van gluten’. Een zinnetje dat iedereen die etiketten leest wel eens heeft gezien. Als ik iets online plaats over een product waar deze zin op staat, kan ik wachten op reacties als:

Dit product is NIET glutenvrij, er staat op ‘kan sporen bevatten van gluten’.

Maar is dit ook zo? Ik lees immers geen glutenbevattende ingrediënten op het etiket, wel staat er bij allergenen: ‘Kan sporen bevatten van gluten’. Het kan dus, maar het kan ook niet zo zijn. Wat is het nou? Om hoeveel gluten gaat het dan? Speel je Russisch roulette als je een product eet dat ‘sporen van gluten kan bevatten?’

Wat betekent ‘kan sporen van gluten bevatten?’

Voor, tijdens of na productie kan het zijn dat een product in aanraking komt met gluten. Neem als voorbeeld Tony’s Chocolonely, een producent die op hun etiket heeft staan ‘kan sporen bevatten van gluten’. In hun fabriek worden ook repen gemaakt met daarin koek en pretzels. Een reep die qua ingrediënten geen gluten bevat, kan (in theorie) in aanraking komen met een ingrediënt uit de reep met koek. De ‘glutenvrije reep’ kan dan ‘besmet’ zijn met gluten. Maar om hoeveel gluten gaat het? De meeste mensen met coeliakie kunnen prima producten verdragen die onder de glutenvrije norm van 20ppm uitkomen. Een reep kan dus wel/niet besmet zijn, maar met hoeveel gluten, dat weten we niet.

Producenten dekken zich in

Het zinnetje ‘kan sporen bevatten van gluten’ wordt vaak gebruikt door fabrikanten om zich in te dekken. Ik neem als voorbeeld weer Tony’s Chocolonely. Zij zeggen: ‘Omdat in de fabriek waar het geproduceerd wordt ook producten met gluten worden gemaakt, hebben we besloten om ‘kan gluten bevatten’ op onze wikkel te vermelden. Dit omdat er hierdoor een kleine kans op sporen van gluten in de chocolade bestaat. We doen er echter alles aan om dit te voorkomen.’

Om zeker te weten of een product gluten bevat, moet je een test uitvoeren en dat van iedere productie opnieuw. Er is namelijk een kans dat er nu wel een spoor gluten in is gekomen. Voor veel producenten is dit te kostbaar qua tijd en geld. Zij dekken zich liever in door het zinnetje ‘kan sporen bevatten van gluten’ te plaatsen op het etiket. Ook zouden grondstoffen tijdens transport of het bewerken ervan besmet raken met gluten. Dit nagaan is wederom tijdrovend en kostbaar.

Ook producten zonder vermelding ‘kan sporen bevatten’ kunnen zijn besmet

Fabrikanten zijn niet verplicht om op een etiket te vermelden of er sporen van gluten in een product kan zitten. (Bevat één van de ingrediënten gluten, dan wel!) Het kan dus maar zo zijn dat een product waar niks op staat wél besmet is met gluten en een product met de zin ‘kan sporen bevatten’ niet. Er is alleen een kans geweest dat een product is besmet. Je hebt hier helaas dus helemaal niks aan.De kans dat een product besmet is, is er namelijk altijd: ook als dit niet vermeld staat op een etiket.

Onderzoek van NCV over sporen

De Nederlandse Coeliakie Vereniging (NCV) liet producten testen met én zonder de claim ‘kan sporen bevatten’. Producten waarop stond ‘kan sporen bevatten van gluten’ zaten netjes onder norm van 20ppm en producten waar de claim niet op stond bevatten meer dan 20ppm gluten. Dit terwijl de ingrediëntenlijst geen gluten bevat. Conclusie van de NCV: ‘De claim ‘kan sporen van gluten bevatten’ is geen richtlijn voor glutenvrije consumenten op basis waarvan een overwogen keuze gemaakt worden.’

Hoe ga ik hiermee om?

Ik eet al jaren zonder problemen producten met de claim ‘kan sporen bevatten van gluten’ en dit terwijl ik erg gevoelig ben. Ik kan me niet herinneren dat het ooit fout gegaan is. Dit in tegenstelling tot producten met daarin glutenvrij tarwezetmeel, daar reageer ik soms wel op. Als ik zie dat er in de ingrediënten geen gluten zit, dan durf ik het aan. Producten waarop staat ‘bevat sporen van gluten’, eet ik niet. Dan staat het immers vast dat het besmet is.

Het liefst eet ik zoveel mogelijk producten die van nature glutenvrij zijn, denk aan: groente, fruit, onbewerkt vlees, glutenvrije haver etc. Pakjes en zakjes komen mijn huis niet in en ik koop veelal gecertificeerde glutenvrij producten. Ik probeer zo puur mogelijk te eten en af en toe geniet ik van chocola en snacks waar op staat ‘kan sporen bevatten van gluten’.

Hoe denk jij erover?

Ik startte op Instagram een poll. Ik ben namelijk heel benieuwd hoe jullie hiermee omgaan. Eet je wel of niet producten met bovenstaande claim?! Dit was de uitslag.

289 stemmen voor ja en 111 voor nee. Het merendeel van jullie eet net als ik producten die een etiket bevatten met de zin ‘kan sporen van gluten bevatten’. De redenen die jullie mij vertelden zijn:

• Producenten mogen zelf weten of zij de claim gebruiken. De kans dat een product besmet is, is even groot bij producten zonder claim.
• Mijn MDL-arts zegt dat het een juridische indekking is.
• Ik kan er goed tegen en word nooit ziek.

Een kleiner deel doet dit niet. Redenen hiervoor:

• Ik wil gluten helemaal mijden, elk vermoeden dat er gluten in kan zitten neem ik serieus en koop ik niet.
• Ik heb pas net de diagnose coeliakie gehad en mijn kinderarts raadt het af.
• Ik eet het niet want ik heb na drie jaar glutenvrij eten nog steeds klachten.
• Ik eet het niet puur uit angst.

Sommigen geven ook aan dat het per product verschilt of zij het eten. Zij maken dus een inschatting van het risico.

Doe waar je je prettig bij voelt

Ik hoop dat ik een en ander rondom ‘kan sporen bevatten’ heb kunnen ophelderen. Het blijft vaag vind ik en iedereen moet doen waar ie zich goed bij voelt. Voel je je niet ok bij het eten van een product waar de claim op staat? Doe het dan niet. Maar realiseer je dat producten zonder claim ook besmet kunnen zijn.

Hoe ga jij ermee om? Laat het me weten bij de comments!