De hele maand mei staat in teken van coeliakie. Maar wat is coeliakie eigenlijk? Miss Glutenvrij legt ’t uit.*
Coeliakie (spreek uit als: seu-li-a-kie) is een auto-immuunziekte waar op dit moment nog geen medicijn tegen bestaat. Een levenslang glutenvrij dieet is de enige manier om klachtenvrij te leven. Dat is soms nog best lastig want zelfs een kruimeltje gluten kan je ziek maken.
Bij mensen met coeliakie raakt het slijmvlies van de dunne darm beschadigd als men gluten eet. Dat kan voor heftige klachten zorgen zoals buikpijn, hoofdpijn, diarree, obstipatie, vermoeidheid, depressiviteit en helaas nog veel meer.
Coeliakie, tarweallergie en glutensensitiviteit
Coeliakie, tarweallergie en glutensensitiviteit. Het klinkt bijna hetzelfde maar het zijn écht drie hele verschillende ziektebeelden.
Coeliakie betekent dat je de gluten (een eiwit) welke voorkomen in tarwe, rogge, gerst, spelt en kamut niet kunt verdragen. Gluten zitten van nature in deze granen maar ze zitten helaas ook in producten die gemaakt zijn op basis van deze graansoorten. Denk aan: brood, koekjes, pizza, pasta etc. Maar ook in sauzen, soepen, snoep, bier en zelfs in tandpasta komen gluten voor. Mensen met coeliakie verdragen geen gluten en worden soms al ziek van één enkele kruimel. Het slijmvlies van de dunne darm raakt door gluten flink beschadigd.
Mensen met een tarweallergie krijgen enkel klachten na het eten van producten waarin tarwe verwerkt zit. Alle andere graansoorten mogen wel gewoon.
Er zijn ook mensen bij wie de ziekte coeliakie zelfs na onderzoek niet vastgesteld kan worden maar bij wie veel klachten toch verdwijnen bij een 100% glutenvrij dieet. Deze mensen noemen we glutensensitief.
De dunne darm
Bij mensen met coeliakie raakt het darmslijmvlies van de dunne darm ontstoken. Hierdoor kunnen voedingstoffen niet meer worden opgenomen. De dunne darm zorgt er normaal gesproken voor dat er met plooien en darmvlokken een ruw oppervlak ontstaat waar vervolgens voeding aan blijft plakken. Hierdoor kan het lichaam lekker veel voedingsstoffen opnemen. Wanneer er sprake is van coeliakie (en men eet nog niet glutenvrij) dan is de darmwand helaas glad. De plooien en darmvlokken verdwijnen en het opnemen van noodzakelijke voedingsstoffen is heel erg lastig. De klachten zullen steeds erger worden tenzij de patiënt glutenvrij gaat eten.
De klachten
Er zijn uiteenlopende klachten bekend bij mensen met coeliakie. De klachten kunnen van persoon tot persoon sterk verschillen en zijn soms lastig te diagnosticeren. Er zijn patiënten met ernstige diarree klachten, maar er zijn ook mensen die juist last hebben van verstoppingen. Er zijn mensen die door een gebrek aan voedingsstoffen veel kilo’s afvallen, maar er zijn ook mensen die juist veel te zwaar worden.
Coeliakie klachten zijn ook niet altijd te koppelen aan maag- en darmproblemen wat er soms voor zorgt dat er een lange tijd overheen gaat voor de diagnose coeliakie ook echt gesteld kan worden. Denk aan klachten als depressiviteit, neerslachtigheid, botontkalking en slijtage aan tanden en kiezen. Vaak wordt er bij deze klachten eerst elders gezocht. Je kunt ook coeliakie hebben zonder klachten. Er zijn zelfs gevallen bekend waarbij de patiënt op het eerste oog nog geen klachten ervaart.
Gerelateerde ziekten
Bij coeliakie maakt het lichaam antistoffen aan tegen het eigen weefsel. We noemen dat een auto-immuunziekte. Naast coeliakie blijken patiënten soms ook last te hebben van andere ziekten zoals bijvoorbeeld een intolerantie voor lactose of een verhoogde kans op botontkalking. Ook een combinatie met andere auto-immuunziekten zoals bijvoorbeeld diabetes komt helaas regelmatig voor.
Soms hebben mensen met coeliakie ook last van een huidaandoening in de vorm van jeukende blaasjes. Dit heet Dermatitis Herpetiformis (ook wel ziekte van Dühring) vaak verward met eczeem. Niet iedereen met coeliakie heeft Dermatitis Herpetiformis, maar wel iedereen die last heeft van deze huidaandoening heeft coeliakie.
Diagnose?
Heb jij een of meer van de hierboven genoemde klachten? Ja? Hoe kom je er nu achter of je zelf ook coeliakie hebt? Lees verder…
Doe eerst een bloedtest naar antistoffen tegen gluten. Deze bloedtest kun je gewoon bij je huisarts aanvragen. Als er antistoffen in je bloed zitten is de kans groot dat je coeliakie hebt. Heb je geen antistoffen, dan wil dat nog niet zeggen dat het is uitgesloten dat je coeliakie hebt. Een klein deel van de mensen met coeliakie heeft geen antistoffen, dus als er toch een vermoeden is van coeliakie, ondanks een negatieve bloedtest, kan het soms toch nuttig zijn om verder onderzoek te doen.
Wanneer je na de bloedtest naar antistoffen tegen gluten bij de MLD arts in het ziekenhuis komt zal er een biopt van de dunne darm volgen. Bij dit onderzoek gaat een dun slangetje met een camera via je mond, keel en maag naar de dunne darm. Via het slangetje worden kleine hapjes van het weefsel van de dunne darm genomen. Zo kan in het lab worden bepaald of je darmen beschadigd zijn.
*Dit is een artikel uit mei 2019. Voor een ge-updaten uitleg, geschreven door een professional, bekijk onze ‘over coeliakie’ pagina.
