Volwassenen met niet-gediagnosticeerde coeliakie hebben vitaminetekorten. “Vermoeidheid is daarom vaak ook de enige indicatie van coeliakie,” zeggen onderzoekers.
Artsen kijken vaak alleen naar de typische symptomen
Artsen kijken vaak naar klassieke symptomen zoals onverklaarbaar gewichtsverlies of extreme darmproblematiek. Maar het kenmerkende signaal van coeliakie kan ook enkel een laag gehalte aan vitamines en andere micronutriënten zijn, aldus onderzoekers van Mayo Clinic in Rochester, Minnesota.
“Mensen hebben vooropgezette ideeën over hoe coeliakie eruit ziet,” zegt Dr. Joseph Murray, hoogleraar geneeskunde aan de Mayo Clinic in Rochester, Minnesota. “Ze verwachten patiënten te zien die vanwege slechte voedingsopname en diarree alleen maar dunner worden. Maar nu zien we ook veel patiënten die juist niet zijn afgevallen – veel mensen hebben zelfs overgewicht. Hoewel ze geen calorieën verliezen, nemen ze verder geen (of weinig) essentiële voedingsstoffen op. ”
ijzertekort is een belangrijke indicatie
Praktisch gezien betekent dit dat artsen beter op zoek moeten naar lage niveaus van bepaalde micronutriënten, met name ijzer, vitamine D en zink, aldus Murray. Aangezien veel patiënten geen regelmatige bloedtests krijgen moeten ze mogelijk worden afgestemd op het vaak voorkomende symptoom van ijzertekort: vermoeidheid, voegde hij eraan toe.
“Het is een vaak gezien symptoom,” zei Murray. “Mensen komen binnen en zeggen dat ze niet meer de energie hebben die ze gewend zijn. Of het nu tijdens het sporten is of tijdens hun dagelijkse activiteiten. Dit suggereert dat ze een tekort aan ijzer hebben vanwege verborgen coeliakie. Ze hebben geen diarree of buikpijn , maar nemen geen ijzer meer op vanwege beschadigde darmen. Terwijl een patiënt grote hoeveelheden ijzer gebruik en genoeg absorbeert om bloedarmoede te corrigeren, zal het de ontsteking in de darmen nooit kunnen herstellen.
Geen gewichtsverlies
Murray vermoedt dat 50 procent van volwassenen met coeliakie nog geen diagnose heeft omdat ze geen gewichtsverlies hebben of andere symptomen waarvan wordt gedacht dat ze typisch zijn voor de ziekte. Een gemiste diagnose komt ook voor omdat patiënten zichzelf op een glutenvrij dieet hebben gezet. Testresultaten zijn dan niet meer betrouwbaar.
Murray en zijn collega’s bestudeerden tussen 2000 en 2014 precies 309 volwassenen die nog maar net gediagnosticeerd waren met coeliakie. De patiënten werden gematcht door leeftijd met deelnemers van de National Health and Nutrition Examination Survey (NHANES).
Bij coeliakiepatiënten was het ijzergehalte laag in 30,8%, maar er waren geen controles met ijzermetingen als vergelijking. In tegenstelling tot traditionele veronderstellingen over coeliakie en dunheid, werd gewichtsverlies waargenomen bij slechts 25,2% van de patiënten met coeliakie.
“De boodschap is dat als je voedingsdeficiënties ziet, je moet nadenken over coeliakie,” zei Whitcomb. “Op die manier kunt u deze patiënten redden van permanente schade aan de darmen.”
Meer en snellere diagnoses
Murray hoopt dat de nieuwe studie zal dienen als een opstart voor artsen in de eerstelijns gezondheidszorg die tekorten aan voedingsstoffen nu misschien sneller bij hun patiënten opmerken. Hij waarschuwt hen nog extra “alleen omdat iemand overgewicht heeft, wil dit nog niet zeggen dat ze geen coeliakie hebben.”
Jammer genoeg zijn artsen geneigd om de symptomen te behandelen in plaats van naar een onderliggende oorzaak te zoeken, zei dr. David Whitcomb, een professor in de afdeling gastro-enterologie, hepatologie en voeding aan de Universiteit van Pittsburgh. Hoewel voedingsdeficiënties ook vaker voorkomen bij het grote publiek, komen ze nog vaker voor bij mensen met coeliakie, zei Whitcomb.
Conclusie
“De boodschap is dat als je voedingsdeficiënties ziet, je moet gaan nadenken over coeliakie,” zei Whitcomb. “Op die manier kunt u deze patiënten redden van permanente schade aan de darmen.”
