Glutenvrij door een fructanenvrij dieet

Fructanenvrij? Misschien een nieuwe term voor je. Wel een relevante term, want een fructanenvrij dieet volgen, kan een reden zijn om volledig glutenvrij te gaan eten. Er zijn veel verschillende redenen waarom iemand glutenvrij moet eten. De duidelijkste reden hiervoor is coeliakie. Dit is een auto-immuunziekte: zelfs een heel klein beetje gluten is al te veel. Als je dermatitis herpetiformis hebt, eet je ook glutenvrij. Een andere reden om (veel) glutenvrij te eten, is een tarwe-allergie, hoewel dit elkaar niet volledig overlapt. Maar er zijn dus meerdere redenen waarom iemands dieet in praktijk glutenvrij is! Deze keer vertellen we je meer over een fructanenvrij dieet.

Wat is een fructanenvrij dieet?

Een fructanenvrij dieet houdt in dat je voedingsmiddelen vermijdt die fructanen bevatten. Fructanen behoren tot een groep koolhydraten die je lichaam niet goed kan afbreken. Dit dieet wordt soms tijdelijk gevolgd om te onderzoeken of fructanen verantwoordelijk zijn voor darmklachten.

De toepassing van een fructanenvrij dieet gebeurt onder begeleiding van een diëtist, bijvoorbeeld in het kader van een breder FODMAP-behandeltraject of bij aanhoudende maag-darmklachten.

Wat zijn fructanen?

Fructanen zijn ketens van fructosemoleculen (fruitsuikers) die in bepaalde planten voorkomen. Omdat het menselijk lichaam geen enzymen heeft om fructanen in de dunne darm af te breken, worden ze pas in de dikke darm gefermenteerd door darmbacteriën. Daarbij ontstaat gas, wat kan leiden tot een opgeblazen gevoel, krampen of een onregelmatige stoelgang.

Fructanen vallen onder de categorie oligosacchariden, een van de groepen binnen het bekende FODMAP-dieet, namelijk de letter ‘O’.

In welke producten komen fructanen voor?

Fructanen komen voor in een breed scala aan voedingsmiddelen. Hieronder staat een overzicht van veelvoorkomende bronnen:

Granen en meelsoorten: Tarwe, rogge, gierst, gerst en spelt (dit laatste in mindere mate)

Groenten, fruit en peulvruchten: In bepaalde groenten zitten veel fructanen. Dit zijn: knoflook, ui (gewone, rode, bosui – vooral het witte deel), prei, asperges, artisjok, spruitjes en bloemkool. Maar ook fruit: watermeloen, peer, perzik (in grotere hoeveelheden). In de volgende peulvruchten vind je ook veel fructanen: linzen, kikkererwten, kidneybonen, sojabonen

Toevoegingen: Inuline (vaak toegevoegd aan yoghurt, muesli of glutenvrije producten om de vezels te verhogen) en fructo-oligosacchariden (FOS).

Etiketten lezen n verborgen bronnen

Fructanen worden vaak niet als zodanig vermeld op etiketten. Het valt niet onder de wetgeving voor het vermelden van allergenen. Je moet dus zelf goed op de hoogte zijn als je fructanenvrij eet van wat hier wel en niet onder valt. Je moet dus weten dat je een product niet mag als er ‘knoflookpoeder’ of ‘uienpoeder’ in zit. Of als er inuline bij de ingrediënten staat. Vaak is het mijden van gluten eenvoudiger bij een fructanenvrij dieet dan de andere bronnen van fructanen mijden. Het zal je verbazen hoe vaak er ergens knoflookpoeder in zit! 

Is een fructanenvrij dieet hetzelfde als het FODMAP-dieet?

Fructanenvrij eten is niet hetzelfde als het volgen van het volledige FODMAP-dieet. Het verschil:

• Een fructanenvrij dieet richt zich op het weglaten van alleen de fructanen.

• Een FODMAP-dieet sluit tijdelijk meerdere soorten koolhydraten uit (zoals lactose, fructose, polyolen en GOS) om te achterhalen welke klachten veroorzaken.

Het FODMAP-dieet wordt meestal in drie fasen uitgevoerd: eliminatie, herintroductie en personalisatie. Fructanen zijn vaak een van de eerste groepen die tijdelijk geschrapt worden in de eliminatiefase.

Wil je meer weten over het FODMAP-dieet? Lees dan deze uitgebreide uitleg over FODMAP van het Voedingscentrum.

Waarom begeleiding belangrijk is

Een fructanenvrij dieet kan vrij ingewikkeld zijn omdat fructanen in veel dagelijkse producten voorkomen. Daarnaast is het belangrijk dat je voeding volwaardig blijft, zodat je geen tekorten oploopt.

Daarom wordt het volgen van een fructanenvrij dieet altijd aangeraden onder begeleiding van een diëtist. Die kan:

• Helpen bij het samenstellen van een uitgebalanceerd menu

• Uitleg geven over verborgen bronnen van fructanen

• Adviseren over het op termijn weer voorzichtig toevoegen van voedingsmiddelen

Een diëtist houdt ook rekening met andere factoren, zoals bestaande intoleranties, medische aandoeningen of voorkeuren zoals vegetarisch of veganistisch eten.

Fructanenvrije glutenvrije producten

Niet alles wat glutenvrij is, is fructanenvrij én andersom. Het kan moeilijk zijn om te weten of iets past binnen een low-FODMAP dieet. Sommige glutenvrije merken helpen je een handje. Op sommige producten van Schär staat tegenwoordig een sticker met ‘low FODMAP’. Dit kan je dus eten als je fructanenvrij eet. Zoek je meer producten? Klik dan hier!